Biskupice (Zabrze)

---

Nazwa

W kronice łacińskiej znanej jako Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, która została spisana za panowania biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305, pojawia się wzmianka o tym miejscu. Miejscowość ta została tam zarejestrowana pod zlatynizowaną nazwą: Byscupitz.

Historia

Biskupice, jako jedna z najstarszych dzielnic Zabrza, mają wyjątkowy rodowód. Ślady osadnictwa prehistorycznego w tej okolicy, które odkryto w łachach piasku nad Bytomką, sięgają aż epoki kamiennej, przypuszczalnie około 10 000 lat p.n.e. Miejscowość ta została wspomniana w bulli papieża z 1155 roku oraz w dokumencie księcia opolskiego Kazimierza I z 1222 roku, które zezwalały na osadnictwo w rejonach należących do dóbr Ujazdu.

We wsi Biskupice, która była własnością biskupów wrocławskich, jej obecność udokumentowano w 1243 roku, kiedy to książę opolsko-raciborski Mieszko II zwolnił ją od obciążeń na rzecz swojego dworu. Potwierdzeniem istnienia parafii jest wykaz świętopietrza z 1326 roku, choć pleban od św. Jana nie dokonał żadnej wpłaty. W 1241 roku Biskupice zostały zniszczone przez Mongołów.

W roku 1354 dobra biskupickie najprawdopodobniej były użytkowane przez biskupa wrocławskiego Przecława z Pogorzeli. Natomiast w 1548 roku, biskup wrocławski Baltazar von Promnitz, wydał przywilej górniczy w Nysie dla terenów Biskupic, Zabrza, Rudy oraz Sośnicy, umożliwiając tym samym braciom Mikołajowi i Janowi Birawskim wydobywanie rud w tym regionie.

XVI wiek to czas rządów takich rodów jak von Praschma (Prażma), Konieckich, Biały Bielskich, Zwolskich, von Welczków oraz von Rauthen. Po pierwszej wojnie śląskiej w 1742 roku, Biskupice weszły pod panowanie królów pruskich, a w 1743 roku zostały przyłączone do powiatu bytomskiego. Pięć lat później, w 1748 roku, dobra biskupickie zostały sprzedane przez Jana hr. Dunin Franciszkowi Wolfgangowi von Stechow, a jego spadkobierczyni Elżbieta wniosła je w wianie rodzinie hrabiów von Ballestrem, którzy byli jedną z najpotężniejszych rodzin magnatów przemysłowych na Górnym Śląsku.

Pełen potencjał Biskupic objawił się w XIX wieku, kiedy to ich rozwój znacznie przyspieszył. W 1782 roku wieś liczyła zaledwie 30 rodzin, natomiast w 1830 roku już 415 mieszkańców, a liczby te wzrosły do 1113 w 1861 roku, 6133 w 1875 roku oraz 9396 w 1900 roku. Druga połowa tego stulecia to czas gwałtownej industrializacji Biskupic. Wtedy to August Borsig zapoczątkował rozwój jednego z największych kombinatów przemysłowych w regionie.

Intensywny rozwój przemysłu przyciągał wielu ludzi poszukujących pracy, co z kolei rodziło potrzebę budowy infrastruktury socjalnej – jednym z takich przykładów jest dzisiejsze Osiedle Borsiga, które powstało na przełomie XIX i XX wieku. W latach 1913–1916, w rejonach ulic J. Kasprowicza, Tarnogórskiej, M. Reja oraz J. Brondera, zbudowano robotnicze osiedle wielorodzinne dla pracowników kombinatu górniczo-hutniczego, który należał do Augusta Borsiga.

W okresie pomiędzy 1926 a 1933 rokiem, w budynku przy ulicy Jana Kasprowicza znajdowała się siedziba Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii Polski.

---

Oceń: Biskupice (Zabrze)

---