Pawłów, znany w języku niemieckim jako Paulsdorf, stanowi jedną z dzielnic miasta Zabrze, która dołącza do jego struktury administracyjnej od 1951 roku.
W przeszłości, przed tym okresem, Pawłów funkcjonował jako niezależna gmina, co świadczy o jego bogatej historii oraz znaczeniu w regionie.
Historia
Historia Pawłowa sięga roku 1774, kiedy to Mathias von Wilczek zainicjował zakładanie kolonii, nadając jej imię swojego syna Pawła, co zaowocowało nazwą Paulsdorf. Z biegiem lat, ta miejscowość zmieniła swoją nazwę na Pawłów Dolny (Nieder Paulsdorf), a w 1776 roku obok niej przekształciła się osada Pawłów Górny (Ober Paulsdorf). Obie kolonie ostatecznie zyskały status jednej gminy.
Początek historii Pawłowa koncentruje się na działalności barona Macieja Wilczka, który pochodził z okolic Cieszyna. W ówczesnych czasach baron zaczął rozwijać drobny przemysł w Zabrzu oraz okolicznych wsiach, w tym w Bielszowicach, Stolarzowicach, w Wieszowej oraz Makoszowach. Powstanie przemysłu w sąsiedztwie Zabrza sprzyjało osiedlaniu się ludzi w nowej koloni, która, przyjęła nazwę Pawłów dla upamiętnienia syna Wilczka. Ta nazwa po raz pierwszy pojawiła się w oficjalnych dokumentach w 1777 roku.
W 1780 roku, w pobliżu Pawłowa Dolnego, zainicjowano osiedle zwane Pawłowem Górnym, odróżniającym się od „starego” Pawłowa. W 1781 roku osada liczyła już 36 zagród i 30 osadników, którzy zajmowali się rolnictwem oraz rzemiosłem. Rozkwit zaczyna się od 1790 roku, gdy odkryto pokłady węgla kamiennego. Prace wydobywcze na ich podstawie przyniosły pierwsze sukcesy już w 1791 roku, kiedy wydobyto 120 ton węgla.
Od roku 1830, po połączeniu kolonii, gmina nosiła oficjalną nazwę Pawłów. Wówczas liczba mieszkańców wzrosła do 204 osób, a w połowie XIX wieku powstała osada Diebsdorf, która z racji kontrowersyjnej nazwy została wkrótce przemianowana na Libsdorf. Do końca lat 1800-tych Pawłów zaczął intensywnie się rozwijać; wzrost liczby mieszkańców sięgnął 3000 osób, co było rezultatem rozwoju lokalnego przemysłu i infrastruktury, w tym gazociągów, elektryczności oraz wodociągów.
W 1918 roku Pawłów uzyskał status parafii, a przedtem mieszkańcy należeli do parafii w Bielszowicach. Po odzyskaniu niepodległości, w 1922 roku, gmina Pawłów została włączona do Polski, a rzeka Czarnawka stała się naturalną granicą pomiędzy Polską a Republiką Weimarską. W 1924 roku liczba mieszkańców osiągnęła 6057, a na terenie gminy znajdowały się różne instytucje, takie jak urząd gminy, posterunek policji, restauracje i szkoły.
Z nastaniem roku 1933, pawłowianie cieszyli się zbudowanym kościołem pod wezwaniem św. Pawła, a w 1936 roku do użytku oddano nową szkołę. W tym czasie w Pawłowie funkcjonowały także różne organizacje kulturalne i sportowe, skupiające mieszkańców w życiu społecznym. Niestety, po 1951 roku, Pawłów stał się dzielnicą Zabrza, a okres po II wojnie światowej przyniósł osłabienie rozwoju miejscowości, co spowodowało znaczący spadek mieszkańców.
Wsp współczesne Pawłów to miejsce, które staje się „sypialnią” dla pobliskich większych miast. Obecnie mieszka tu około 2000 osób i widoczny jest rozwój indywidualnego budownictwa.
Z historii szkolnictwa w Pawłowie
Z perspektywy edukacji, pierwsze wzmianki o szkolnictwie w Pawłowie pojawiają się w dziełach ks. dr Józefa Knosały. Dzieci z gminy uczęszczały początkowo do szkoły farnej w Bielszowicach; w 1815 roku była to zaledwie liczba 6 dzieci. Dynamiczny rozwój gminy przyczynił się do wzrostu liczby uczniów, co prowadziło do powstania nowych placówek edukacyjnych. W 1865 roku otwarto szkołę w Kończycach, przekształconą niebawem w prowizoryczną szkołę w Pawłowie. W 1875 roku oficjalnie uruchomiono nową szkołę.
Szkoła przechodziła wiele zmian i rozwijających się procesów edukacyjnych. Rok 1904 przyniósł otwarcie ośmioklasowej szkoły, co spowodowało, że w 1923 roku, po objęciu przez Polskę, Pawłów zyskał nowe polskie szkolnictwo. Nowa rzeczywistość zastała 610 dzieci w szkolnych ławach, a po wojnie, w wyniku zmieniającej się sytuacji demograficznej, złożoność lokalnego systemu edukacji była wciąż aktualizowana.
Warto zauważyć, że Pawłów, ku pamięci swoich korzeni, adaptował programy szkolne i dostosowywał się do wyzwań współczesności. Sytuacja powojenna przyniosła zawirowania w edukacji, jednak w 1960 roku zdecydowano się połączyć szkoły, co skutkowało utworzeniem Szkoły Podstawowej nr 34, integrującej zasoby lokalnej społeczności.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Dzielnica Skłodowskiej-Curie | Helenka (Zabrze) | Kończyce (Zabrze) | Rokitnica (Zabrze) | Zaborze Północ | Poremba | Stare Zabrze | Śródmieście (Zabrze) | Maciejów (Zabrze) | Zandka | Makoszowy | Centrum Południe (Zabrze) | Biskupice (Zabrze) | Grzybowice (Zabrze) | Mikulczyce | Zaborze Południe | Centrum Północ (Zabrze)Oceń: Pawłów (Zabrze)