Werner Heiduczek


Werner Heiduczek, urodzony 24 listopada 1926 roku w Zabrzu, był niemieckim pisarzem, który zmarł 28 lipca 2019 roku w Zwenkau. Pochodził z katolickiej rodziny górniczej z obszaru Górnego Śląska, co wpłynęło na kształtowanie się jego osobowości i późniejszej twórczości literackiej.

Uczył się najpierw w Friedhofs Schule, obecnie znanej jako Szkoła Podstawowa nr 2 przy ulicy Cmentarnej, a następnie w Luisen-Gymnasium, które obecnie nosi nazwę III Liceum Ogólnokształcącego przy ulicy Sienkiewicza. W trakcie II wojny światowej zgłosił się ochotniczo jako Luftwaffenhelfer, co oznacza, że pełnił pomocniczą rolę w Luftwaffe. W 1944 roku został powołany do służby w Wehrmachcie i stacjonował w Sagan in Schlesien, obecnie Żagań, jednak nie brał bezpośredniego udziału w walkach.

Po wojnie znalazł się w amerykańskiej niewoli, z której udało mu się uciec do Strefy Wschodniej. Tam trafił do aresztu, jednak nie został wysłany do pracy w Związku Radzieckim. Od stycznia 1946 roku uczestniczył w kursie dla nauczycieli zwanym Neulehrer, mającym na celu wprowadzenie demokratycznych wartości w edukacji niemieckiej młodzieży. Krótko później, w 1946 roku, rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole wiejskiej w Wehrhain.

W latach 1946-1949 studiował pedagogikę oraz germanistykę w Halle, a następnie pracował jako nauczyciel i inspektor szkolny w Merseburgu do 1952 roku. W 1953 roku ukończył studia podyplomowe w Poczdamie i kontynuował pracę w szkolnictwie aż do 1961 roku. W latach 1961-1964 uczył języka niemieckiego w Goethe-Gymnasium w Burgas w Bułgarii. Od 1965 roku osiedlił się w Halle, gdzie poświęcił się wyłącznie pisarstwu, czasowo rozpoczynając swoją karierę od opowiadań i sztuk dla dzieci.

W jego późniejszych dziełach ważnym tematem stał się los Niemców wysiedlonych w latach 1944-1950 oraz ich integracja w społeczeństwie NRD. Choć Heiduczek był członkiem SED, przez wiele lat podlegał inwigilacji przez Stasi. Jego życie oraz prace literackie były często stawiane w kontekście represji, zwłaszcza po wydaniu autobiografii „Die Schatten meiner Toten” oraz powieści, takich jak „Pożegnanie z aniołami” i „Śmierć nad morzem”.“Śmierć nad morzem”, która ukazała się w 1977 roku, była tymczasowo zakazana z powodu rzekomych antyradzieckich treści, co tylko podkreślało napięcia w ówczesnym społeczeństwie.

W kolejnych latach Heiduczek coraz bardziej interesował się tematyką baśni i legend. W 1980 roku na polskim rynku wydawniczym ukazała się jego książka dla dzieci „Jana i gwiazdka”, zwracająca uwagę na jego wszechstronność literacką. Był także aktywnym członkiem stowarzyszeń literackich, takich jak Schriftstellerverband der DDR, a później także Verband deutscher Schriftstellerinnen und Schriftsteller oraz PEN-Zentrum Deutschland.

Za swoje osiągnięcia literackie był wielokrotnie nagradzany, w tym otrzymał Nagrodę Henryka Manna w 1969 roku oraz literacką nagrodę Josepha hr. von Eichendorffa w 1995 roku. W oczach władz Republiki Federalnej Niemiec zyskał uznanie, co potwierdza nadanie mu Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec w 1999 roku.

Heiduczek pozostawił po sobie niezatarte ślady w polskiej literaturze. Jego życie rodzinne również miało znaczenie – z żoną Dorotheą, która zmarła w 1998 roku, mieli trzy córki. W 2001 roku poznał dziennikarkę Traudel Thalheim, z którą mieszkał do końca swoich dni. Zmarł w wieku 92 lat, a jego pogrzeb miał miejsce 21 sierpnia 2019 roku w Lipsku, gdzie urna została złożona w grobie w Lichtentanne, obok jego żony.

Przypisy

  1. AngelaA. Bajorek, Obraz Hindenburga O/S w twórczości Wernera Heiduczka, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia Historicolitteraria”, 22, 2022, s. 159–172, DOI: 10.24917/20811853.22.9, ISSN 2300-5831 [dostęp 09.03.2024 r.]
  2. JakubJ. Żuchowski, Zabrze moje miasto. Rozmowa z Wernerem Haiduczkiem, „Nasze Zabrze Samorządowe”, listopad 2006 [dostęp 09.03.2024 r.]
  3. LeipzigerL. Volkszeitung, Leipziger Schriftsteller Werner Heiduczek ist tot [online], www.lvz.de, 29.07.2019 r. [dostęp 10.03.2024 r.] (niem.)
  4. AleksanderA. Lubina, Moc kultury #3: Pożegnanie z aniołami (Werner Heiduczek) [online], wachtyrz.eu, 17.07.2020 r. [dostęp 09.03.2024 r.]
  5. RobertR. Blankenship (red.), Remembering to Death: Werner Heiduczek's Tod am Meer, Studies in German Literature Linguistics and Culture, Boydell & Brewer, 2017, s. 47–70, DOI: 10.1017/9781787440593.004, ISBN 978-1-78744-059-3 [dostęp 10.03.2024 r.]
  6. Jana i gwiazdka [online], nakanapie.pl [dostęp 10.03.2024 r.]

Oceń: Werner Heiduczek

Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:22