Tadeusz Bradecki to postać niezwykle znacząca w polskim teatrze. Urodził się 2 stycznia 1955 roku w Zabrzu, w Polsce. Jego kariera artystyczna łączyła wiele ról, zarówno jako aktor, jak i reżyser teatralny, co czyniło go wszechstronnym twórcą w dziedzinie sztuki.
Niestety, 24 stycznia 2022 roku, po długim i owocnym życiu, zmarł w Londynie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek teatralny oraz niezatarte ślady w pamięci widzów.
Bradecki był również dramaturgiem, co podkreśla jego talent w tworzeniu sztuk, które wzbogacały polski świat teatralny. Jego dorobek artystyczny z pewnością zasługuje na szczegółowe omówienie oraz uznanie wśród miłośników kultury.
Życiorys
Tadeusz Bradecki to utalentowany aktor, reżyser oraz autor. Ukończył wokół przypadłości związanych z wydziałami aktorskim (1977) oraz reżyserii dramatu (1981) w krakowskiej PWST. W trakcie swoich studiów reżyserskich miał okazję odbyć staż w Teatrze Laboratorium we Wrocławiu oraz staż aktorski pod okiem znanego twórcy, Petera Brooka.
Od wczesnych lat swojej kariery artystycznej Tadeusz Bradecki był związany z Teatrem Starym w Krakowie, gdzie w latach 1977–1990 pełnił rolę zarówno aktora, jak i reżysera. Następnie od 1990 do 1996 pełnił funkcję dyrektora naczelnego oraz artystycznego. W czasie jego kadencji, Stary Teatr przystąpił do Unii Teatrów Europy, co znacznie podniosło prestiż instytucji. Od 2007 roku objął stanowisko dyrektora artystycznego w Teatrze Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach.
Oprócz pracy na scenie, Tadeusz Bradecki jest również wykładowcą w prestiżowej London Academy of Music and Dramatic Art. Na swoim koncie ma występy u znakomitych reżyserów, takich jak Jerzy Grzegorzewski (w roli Widmo w Weselu Wyspiańskiego, 1977), Andrzej Wajda (w roli Józia Chomińskiego w Z biegiem lat, z biegiem dni…, 1978) oraz Giovanniego Pampiglione (Lelio w Łgarzu Goldoniego, 1981).
Jest również znanym aktorem filmowym, występującym w dziełach takich twórców jak Krzysztof Zanussi oraz Krzysztof Kieślowski. Jego życie osobiste związane jest z Magdalena Jarosz-Bradecka, która była jego żoną. Współpraca, jaką stworzyli, dodała nowego wymiaru zarówno ich życiu, jak i karierze artystycznej.
Nagrody i wyróżnienia
Był uznawanym twórcą, który zdobył liczne nagrody i wyróżnienia w dziedzinie reżyserii teatralnej oraz dramaturgii. Wśród jego osiągnięć znajduje się nagroda im. Konrada Swinarskiego, przyznawana przez redakcję miesięcznika „Teatr” za sezon 1985/1986. Laureat ten został wyróżniony za reżyserię spektakli: Woyzeck Georga Büchnera, wystawionego w Starym Teatrze w Krakowie oraz Pan Jowialski Aleksandra Fredry, realizowanego w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi.
Jego kariera obfitowała w liczne nagrody, w tym nagrodę im. Schillera z 1980 roku, nagrodę im. Wyspiańskiego za znaczące osiągnięcia w dramaturgii i reżyserii w 1987 roku, a także nagrodę Ministra Kultury i Sztuki przyznaną w tym samym roku. Dodatkowo, dwukrotnie zdobył statuetkę „Złotego Yorika” za spektakle shakespeare’owskie: Romeo i Julia, które miały miejsce w Teatrze Polskim we Wrocławiu w 1994 roku oraz Miarka za miarkę w Starym Teatrze w Krakowie w 1998 roku.
W 2001 roku został uhonorowany nagrodą im. Stanisława Ignacego Witkiewicza. To wyróżnienie, przyznane przez Polski Ośrodek ITI, dotyczyło jego wysiłków w popularyzacji polskiej kultury teatralnej za granicą. Natomiast w 2013 roku otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, co dowodzi jego wpływu na rozwój sztuki teatralnej w Polsce.
Dramaty
Tadeusz Bradecki to uznany polski dramatopisarz, którego twórczość obejmuje wiele interesujących dzieł. Wśród jego najważniejszych dramatów można wymienić:
- W piaskownicy (1980),
- Wzorzec dowodów metafizycznych (1985),
- Saragossa (1998); inspirowany biografią Jana Potockiego oraz jego powieścią Rękopis znaleziony w Saragossie.
Reżyseria
Lista wybitnych realizacji reżyserskich Tadeusza Bradeckiego pokazuje jego znaczący wkład w polski teatr i operę. Jego prace często bazują na literackich klasykach, łącząc tradycję z nowoczesnością.
- biedni ludzie wg Dostojewskiego (1983), przedstawienie dyplomowe,
- wiosna narodów… Nowaczyńskiego (1987),
- operetka Gombrowicza (1988, 1995),
- fantazy Słowackiego (1991),
- rękopis znaleziony w Saragossie Potockiego (1992),
- jak wam się podoba Szekspira (1993),
- markiza de Sade Mishimy (2000),
- requiem Palestra (1990) (opera),
- maksymilian Kolbe Probsta (1990) (opera),
- widmo Moniuszki (1998) (opera),
- don Giovanni Mozarta (1997).
Filmografia
Filmografia Tadeusza Bradeckiego to bogaty zbiór ról, które ukazują jego różnorodny dorobek artystyczny. Poniżej przedstawiamy listę najważniejszych filmów, w których wystąpił:
- Spirala (1978),
- Amator (1979),
- Hotel klasy lux (1979),
- Constans (1980),
- Wielki bieg (1981),
- Z dalekiego kraju (1981),
- Dolina Issy (1982),
- Bez końca (1984),
- Rok spokojnego słońca (1984),
- Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest… (1988),
- Mistrz i Małgorzata (1988) – Jeszua Ha-Nocri,
- Stan posiadania (1989),
- Życie za życie. Maksymilian Kolbe (1990),
- Panny i wdowy (1991) – mąż Zuzanny (odc. 5),
- Lista Schindlera (1993),
- Linia opóźniająca (1997),
- Brat naszego Boga (1997),
- Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową (2000),
- Suplement (2002),
- Pręgi (2004),
- Persona non grata (2005),
- Karol. Człowiek, który został papieżem (2005) – prałat Kurowski,
- Glina (2008) – Rokicki, były aktor, właściciel baru Okruszek (odc. 22),
- Czas honoru (2012) – reżyser Tadeusz Wolski.
Każdy z wymienionych filmów przyczynił się do ugruntowania pozycji Tadeusza Bradeckiego w polskim kinie.
Teksty piosenek
Wśród znanych utworów znajduje się „Kiedyś nadejdzie taki dzień”, który pochodzi z albumu NawetGrzegorza Turnaua, wydanym w 2002 roku.
Przypisy
- Cyfrowe muzeum - Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie [online], cyfrowemuzeum.stary.pl [dostęp 23.10.2022 r.]
- Nie żyje Tadeusz Bradecki. e-teatr.pl, 24.01.2022 r. [dostęp 24.01.2022 r.]
- Redakcja, Odeszła aktorka Starego Teatru Magdalena Jarosz [online], Dziennik Polski, 13.04.2015 r. [dostęp 23.10.2022 r.]
- Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 27.05.2020 r.]
- Tadeusz Bradecki w bazie filmpolski.pl
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Bohdan Ronin-Walknowski | Jan Sawka | Bartosz Kurowski | Magdalena Popławska | Tylda Ciołkosz | Big Scythe | Adrian Topol | Katarzyna Groniec | Stasio | Antoni Cygan | Barbara Grabowska | Justyna Święs | Kuba Karaś | Grzegorz Hańderek | Czesław Mozil | Stanisław Michalski (fotograf) | Berta Weissberger | Marta Antoniak | Zbigniew Stryj | Werner HeiduczekOceń: Tadeusz Bradecki