Julia Zabłocka

---

Życiorys

Młodość

Julia Zabłocka wychowała się w skromnej rodzinie robotniczej. W 1938 roku rozpoczęła naukę w szkole podstawowej, a po zakończeniu II wojny światowej kontynuowała edukację w szkole średniej. Jej formalne kształcenie dobiegło końca w 1950 roku.

Działalność naukowa

W 1950 roku Julia została skierowana na studia do Kazańskiego Uniwersytetu Państwowego. Ukończyła je w 1955 roku, a po powrocie do kraju zaczęła pracować w Zakładzie Historii Starożytnej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, gdzie była zatrudniona na etacie pracownika naukowo-dydaktycznego (od 1956 roku w Instytucie Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). W 1962 roku uzyskała doktorat na podstawie pracy poświęconej arystokracji Anatolii we wczesnym okresie rzymskim, a jej promotorem był profesor Tadeusz Zawadzki.

Po obronie doktoratu Julia skoncentrowała swoje badania na Starożytnym Bliskim Wschodzie. Te zainteresowania naukowe rozwijała przez całą swoją karierę, co doprowadziło do powstania na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza bardzo prężnego ośrodka badawczego. W latach 1963–1965 odbyła stypendium w Instytucie Orientalistycznym w Leningradzie, gdzie pod opieką naukową profesora Igora Diakonowa badała dzieje społeczno-gospodarcze, co zaowocowało publikacjami, w tym pracą zatytułowaną Stosunki agrarne w państwie Sargonidów, która doprowadziła do uzyskania habilitacji w 1970 roku.

W tym samym roku Julia brała udział w światowym kongresie asyriologicznym (Rencontre Assyriologique) w Monachium. To wydarzenie zapoczątkowało jej międzynarodowe wystąpienia, w których uczestniczyła zarówno w Tybindze, Hanowerze, Zurychu, jak i Moskwie oraz Leningradzie. Uzyskała również stopień docenta. Zajęła się także tworzeniem pierwszej w polskiej historiografii syntezy dziejów Starożytnego Bliskiego Wschodu, co zaowocowało publikacją wydaną przez Ossolineum pt. Historia Bliskiego Wschodu w starożytności (1982, wznowione w 1987). Była również aktywną uczestniczką serii konferencji „Šulmu”, organizowanych dla historyków starożytności z krajów socjalistycznych,, a także główną organizatorką czwartej edycji tej konferencji w Poznaniu w 1989 roku. W 1982 roku uzyskała tytuł profesorski nadany przez Radę Państwa, a od 1983 roku pracowała jako profesor nadzwyczajny na UAM.

W 1984 roku objęła kierownictwo Zakładu Historii Starożytnej UAM, funkcję tę pełniła aż do przejścia na emeryturę w 1991 roku. Kulminacją jej pracy był rozwój poznańskiego ośrodka badań nad starożytnym Wschodem, w tym nauka języka akadyjskiego oraz pisma klinowego, co zaowocowało powstaniem odrębnego zakładu badawczego po jej śmierci. Ostatnią publikacją Juli Zabłockiej była redakcja materiałów z konferencji Šulmu IV, którą musiał zakończyć jej uczeń i następca, Stefan Zawadzki, ponieważ Julia zmarła nagle 26 marca 1993 roku w Poznaniu. Wśród jej uczniów znajdują się m.in.: prof. dr hab. Stefan Zawadzki, prof. UAM dr hab. Maria Musielak, oraz prof. dr hab. Michał Musielak.

Działalność organizacyjna

W latach 1973–1974 pełniła stanowisko dyrektora szkoły letniej dla Polonii. Przez wiele lat pracowała w komitecie badań nad historią starożytną Polskiej Akademii Nauk. Od 1984 do 1991 roku kierowała Zakładem Historii Starożytnej na UAM, a w latach 1986–1987 była członkiem Senatu UAM, reprezentując samodzielnych pracowników naukowych. W okresie 1987–1990 pełniła także rolę wicedyrektora Instytutu Historii UAM.

Działalność społeczno-polityczna

Od 1955 do 1990 roku była członkinią PZPR (okresowo pełniła funkcję sekretarza POP na Wydziale Historycznym UAM) oraz aktywnie uczestniczyła w działalności Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”.

Ciekawostki

W 1974 roku Ministerstwo Nauki wprowadziło zupełnie nowy program studiów historycznych, który miał dość niezwykłą cechę. Otóż, historia starożytna była uczona dopiero w drugim roku studiów, równolegle z przedmiotem dotyczącym nowożytności. Co więcej, kursy z historii rozpoczynały się od okresu średniowiecza, co dla wielu mogło być zdumiewające.

Inicjatorką tego pomysłu była Julia Zabłocka, która podczas narady resortowej zaproponowała tę zmianę, jednak później przyznała, że wyszło to z jej ust właściwie jako żart. Wbrew jej intencji, propozycja spotkała się z akceptacją, a argumentacja opierała się na stwierdzeniu, że poziom trudności materiału dotyczącego historii starożytnej mógł być zbyt wysoki dla świeżo przyjętych studentów.

Pomimo początkowych wątpliwości, zmiana ta została wprowadzona w życie i realizowana była przez kilka kolejnych lat, przyczyniając się do znacznych modyfikacji w podejściu do nauczania historii w polskich uczelniach.

Publikacje

Julia Zabłocka to autorka wielu istotnych prac naukowych, które dotykają tematów związanych z historią oraz kulturą starożytną. Poniżej znajdują się jej najważniejsze publikacje:

• Podstawy gospodarcze anatolijskiej arystokracji w świetle inskrypcji fundacyjnych okresu wczesnego cesarstwa; Wydawnictwo Uniwersytetu im Adama Mickiewicza, Poznań 1968,
• Stosunki agrarne w państwie Sargonidów; Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1971,
• Historia starożytna: przewodnik metodyczny; UAM, Poznań 1975,
• Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. T. 2; pod red. Ewy Wipszyckiej; oprac. Jerzy Kolendo, E. Wipszycka, Julia Zabłocka, PWN, Warszawa 1986, ISBN 83-01-05439-5 (t. 2),
• Historia Bliskiego Wschodu w starożytności: (od początków osadnictwa do podboju perskiego); Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1982, ISBN 83-04-00710-X; wyd. II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987, ISBN 83-04-02183-8; wyd. rosyjskie: Moskwa 1989,
• Šulmu IV: everyday life in ancient Near East: papers presented at the International Conference, Poznań, 19-22 September, 1989; pod red. Julii Zabłockiej i Stefana Zawadzkiego, UAM, Poznań 1993, ISBN 8323205214.

Publikacje o prof. Julii Zabłockiej

Profesor Julia Zabłocka, mająca znaczący wpływ na historię i badania nad starożytnym Bliskim Wschodem, była tematem wielu publikacji, które oddają hołd jej pracy oraz życiu. Wśród tych dokumentów można znaleźć interesujące pozycje dotyczące jej osiągnięć oraz refleksji po jej odejściu.

• Stefan Zawadzki, In memory of Julia Zabłocka, [w:] (red.) J. Zabłocka, S. Zawadzki, Šulmu IV. Everyday life in Ancient Near East. Papers Presented at the International Conference, Poznań 1993, s. 3-4,
• Dariusz Matelski, Julia Zabłocka (1931-1993). Wspomnienie, „Gazeta Wyborcza Poznań”, nr 33 (3941) z 8 lutego 2002, s. 9,
• Stefan Zawadzki, Wspomnienia pośmiertne o profesorach pracujących w Instytucie Historii UAM. Julia Zabłocka (1931-1993) [w:] (red.) Bohdan Lapis, Tomasz Schramm, Rafał Witkowski, Ryszard Wryk, Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 1956-2006, Poznań 2006, s. 132-133.

---

Oceń: Julia Zabłocka

---