Parafia Ewangelicko-Augsburska w Zabrzu

---

Historia

Historia parafii w Zabrzu

Początki luteranizmu na terenie Zabrza

W pierwszej połowie XVI wieku idee Reformacji zaczęły przenikać na tereny, które obecnie stanowią Zabrze. Wówczas ewangelickie wspólnoty mogły się rozwijać w kościołach znajdujących się w Mikulczycach, Biskupicach oraz Kończycach. Niestety, ekspansja ewangelicyzmu napotkała poważne trudności podczas wojny trzydziestoletniej (1618–1648) oraz w wyniku kontrreformacji, co skutkowało utratą wszystkich miejsc kultu przez luteranów. Zgodnie z danymi z 1724 roku, w regionie Zabrza i okolicznych miejscowościach praktycznie nie było już ewangelików.

Reaktywacja działalności Kościoła Ewangelickiego

Powrót ewangelików do Zabrza rozpoczął się na skutek intensywnego rozwoju przemysłowego, szczególnie po otwarciu Kopalni „Królowa Luiza” w 1791 roku. To właśnie wśród osadników, którzy przybyli tutaj do pracy, dużą grupę stanowili ewangelicy, zwłaszcza wśród kadr urzędniczych. Początkowo przynależeli oni do parafii ewangelickiej w Tarnowskich Górach, jednak lokalne duszpasterstwo (chrzty, pogrzeby, śluby) pełnili rzymskokatoliccy kapłani z parafii św. Andrzeja, a wydarzenia te starannie rejestrowano w księgach tarnogórskich, co było możliwe dzięki dobrym relacjom między proboszczem katolickim a ewangelickim.

Regularne nabożeństwa odbywały się co miesiąc, prowadzone przez duchownego z Tarnowskich Gór w starym budynku cechowni, który parafia wykorzystywała jako miejsce kultu.

W 1809 roku, po utworzeniu parafii ewangelickiej w Gliwicach, zaproponowano wiernym z Zabrza włączenie się do jej struktur, co stało się rzeczywistością dopiero w 1830 roku.

Rok 1846 przyniósł uruchomienie Górnośląskiej Kolei Żelaznej, co znacząco zwiększyło wydobycie węgla i wzrost produkcji przemysłowej, a tym samym liczby mieszkańców i rozwój wspólnoty ewangelickiej, która liczyła około 500 osób. W 1854 roku, w odpowiedzi na rosnącą liczbę wiernych, otwarto w pobliżu cechowni ewangelicką szkołę.

Jako że ewangelicy nie posiadali własnego cmentarza, prowadzili pochówki na cmentarzu rzymskokatolickim. W 1867 roku wobec braku miejsca odmówiono im dalszego korzystania z tej nekropolii, co skłoniło wspólnotę do złożenia wniosku o utworzenie własnego cmentarza. Dzięki hojności hrabiego Henckel von Donnersmarck, cmentarz ewangelicki w Zabrzu został poświęcony w 1868 roku.

Powstanie parafii ewangelickiej w Zabrzu

W 1870 roku gliwicka parafia straciła możliwość prowadzenia nabożeństw w Zabrzu, co zmusiło lokalną społeczność do intensyfikacji działań zmierzających do powstania samodzielnej parafii. W wyniku uzyskanego wsparcia finansowego od parafii w Gliwicach oraz darowizn, w 1872 roku rozpoczęto budowę kościoła.

1 czerwca 1873 roku utworzono samodzielną parafię ewangelicką w Zabrzu, której granice obejmowały również Dorotę, Maciejów, Małe Zabrze, Mikulczyce, Sośnicę, Zaborze oraz Biskupice. W Biskupicach istniała szkoła ewangelicka, która zaczęła funkcjonować w 1870 roku, a w jej budynku także urządzono kaplicę, od lat przynależącą do parafii w Bytomiu.

Budowa kościoła zakończyła się w sierpniu 1874, a 25 października 1874 odbyła się ceremonia poświęcenia budynku, podczas której wprowadzono pierwszego proboszcza parafii, ks. Gustawa Adolfa Kuhna, który pracował tam od 1872 roku jako wikariusz. W 1879 roku uruchomiono budynek plebanii.

Nabożeństwa odbywały się głównie w języku niemieckim, a polskojęzyczne organizowano średnio 9 razy w roku. Parafia rozwijała działalność edukacyjną, a na terenie Zabrza istniało wówczas osiem szkół ewangelickich. Angażowano się również w działalność charytatywną, tworząc w 1883 roku stację diakonijną, która opiekowała się osobami starszymi, dziećmi i osobami z niepełnosprawnościami. To z kolei skłoniło do starań o budowę sierocińca i pomieszczeń dla chorych. Równocześnie powstały organizacje, takie jak Związek Ewangelickich Kobiet i Dziewcząt, Związek Ewangelickich Mężczyzn i Młodzieńców oraz Stowarzyszenie Pieśni Kościelnej „Harmonia”. Życie religijne koncentrowało się wokół kościoła, co sprzyjało również rozwojowi muzyki sakralnej. W 1886 roku Biskupice stały się osobną parafią.

Rozwój działalności na przełomie XIX i XX wieku

W 1893 roku parafia zgromadziła 2275 wiernych. W tym czasie zmarł dotychczasowy proboszcz, ks. Gustaw Adolf Kuhn. Następnie w 1894 roku stanowisko to objął ks. Wilhelm Waiss, który pozostał na nim do 1913 roku. To właśnie w jego kadencji nastąpił ogromny rozwój parafii. Szkoła ewangelicka przekształciła się w liceum dostępne dla wszystkich wyznań, a prywatną szkołę męską w Zaborzu przekształcono w Gimnazjum im. Królowej Luizy.

Ze względu na wysoki udział urzędników w społeczności, parafia dysponowała znacznymi funduszami, co pozwoliło na remont budynków w 1897 roku, kiedy to liczba członków wynosiła 3072 osoby. Największy wzrost liczby wiernych odnotowano w Zaborzu, co zaowocowało poświęceniem tamtejszego filialnego kościoła Królowej Luizy w 1905 roku. W 1910 parafia w Zabrzu została podzielona na dwa okręgi (Zabrze i Zaborze), z odrębnymi proboszczami, a w Zabrzu powstał dom diakonis.

W 1907 roku liczba członków parafii wzrosła do 5111, a w 1909 zainaugurowano działalność chóru oraz Koła Pań, które organizowało m.in. zajęcia szycia.

W 1913 roku proboszczem został ks. Otto Hoffmann, który zastąpił ks. Wilhelma Waissa.

I wojna światowa i dwudziestolecie międzywojenne

W okresie I wojny światowej życie parafialne uległo stagnacji. Rozwijała się jedynie działalność Ewangelickiego Koła Misyjnego dra Witta, a członkowie stowarzyszeń kobiecych produkowali odzież na potrzeby armii oraz organizowali pomoc dla żołnierzy. Od 1917 roku rozpoczęto wydawanie parafialnego czasopisma „Kościół i Ojczyzna”. Po wojnie wznowiono działalność chóru.

Po plebiscycie i podziale Górnego Śląska Zabrze pozostało po stronie niemieckiej, jednak cztery gminy, które dotychczas przynależały do parafii (Kończyce, Makoszowy, Nowa Ruda, Pawłów), weszły w skład Polski. Parafia w Zabrzu zorganizowała duszpasterstwo dla ewangelików, którzy zamieszkali po drugiej stronie granicy, aż do 1937 roku. Spora grupa ludności ewangelickiej z terenów ponownie przyłączonych do Polski przeprowadziła się do Niemiec, w tym Zabrze, gdzie w 1929 roku liczba wiernych sięgnęła 9920, z czego 1239 należało do parafii w Biskupicach, a 1795 do okręgu w Zaborzu. W Sośnicy mieszkało 452 ewangelików, natomiast w Mikulczycach 371.

W dwudziestoleciu międzywojennym parafia koncentrowała się na poprawie obsługi duszpasterskiej dla wiernych z osiedli oddalonych od miejsc kultu. W 1922 roku zorganizowano nabożeństwa w Mikulczycach, a w 1937 roku otwarto tam kościół filialny. Tego samego roku rozpoczęto także nabożeństwa w Sośnicy, które miały miejsce w lokalnej gospodzie. W 1938 roku zaczęto organizować nabożeństwa w Maciejowie, również w budynku gospody. Zaplanowano powstanie nowych kościołów w Sośnicy i Maciejowie, jednak nabożeństwa w tych miejscach kończyły się w 1942 roku.

Zwiększająca się liczba członków parafii, spowodowana imigracją, wymusiła wprowadzenie kolejnych stanowisk proboszczów oraz zakup budynku na plebanię. Wprowadzono aż trzech wikariuszy, a także zakupiono budynek przy ul. Floriana, gdzie powstała sala zborowa na organizację wydarzeń religijnych i kulturalnych.

Wraz z przybyciem nazistów do władzy rozpoczęły się presje na wprowadzenie ich ideologii do Kościoła ewangelickiego. Nie przeszkodziło to jednak ks. Otto Hoffmannowi w podpisaniu 14 stycznia 1934 roku deklaracji członkowskiej Kościoła Wyznającego. Po jego śmierci z powodu ataku serca w 1936 roku, funkcję proboszcza przejął ks. Hermann Tiessler i pełnił ją do 1945 roku.

W 1937 roku zakończyła się konwencja genewska, przez co tereny po polskiej stronie granicy, dotychczas objęte parafią w Zabrzu, weszły w skład parafii w Wirku. W 1939 roku liczba członków parafii przekroczyła 10,000 ludzi.

II wojna światowa i lata powojenne

W czasie II wojny światowej wiele osób z parafii straciło życie, a wielu innych opuściło miasto przed przybyciem Armii Czerwonej w 1945 roku. Wówczas proboszcz ks. Hermann Tiessler także wyjechał, a jego obowiązki tymczasowo przejął ks. Zimmer. Po zajęciu Zabrza przez radzieckie wojska, nabożeństwa we wszystkich kościołach zostały wstrzymane.

Ewangelicy utracili dostęp do budynków szkół oraz sali zborowej przy ul. Floriana, a miejsca kultu w Zabrzu i Zaborzu zostały zniszczone. Kościół filialny w Mikulczycach zajął Kościół katolicki. Została też ograbiona plebania przy ul. Czesława Klimasa, podczas gdy plebania przy ul. Wolności została przeznaczona na potrzeby kopalni.

23 września 1945 roku odprawiono pierwsze nabożeństwo Polskiej Parafii Ewangelickiej w Zabrzu, prowadzone przez ks. Alfreda Hauptmana. Ponieważ nabożeństwa były częściowo niezrozumiałe dla wiernych, którzy słabiej posługiwali się językiem polskim, ks. Hauptman wygłaszał również krótkie streszczenia po niemiecku.

Po zlikwidowaniu parafii w Biskupicach, do parafii w Zabrzu przyłączono kaplicę z Osiedla Borsiga. Nabożeństwa odbywały się także w kościele w Zaborzu, natomiast plany budowy nowych świątyń w Maciejowie i Sośnicy zostały porzucone. W obliczu emigracji wielu byłych członków parafii do Niemiec, w 1948 roku pozostało jedynie 4600 wiernych.

Parafia w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

W 1952 roku udało się odzyskać kościół w Mikulczycach. Również w 1952 roku do urzędowania powołano pierwszego po wojnie proboszcza, ks. Alfreda Hauptmana, który pełnił również funkcję seniora diecezji katowickiej do 1981 roku.

W wyniku reorganizacji sieci parafialnej do Zabrza dołączono filiał w Zdzieszowicach-Rozwadzy (który został zlikwidowany na przełomie lat 60. i 70. XX wieku) oraz w Kędzierzynie-Koźlu (który działa jako filiał parafii Zabrze od 1948 roku).

W 1969 roku ks. Andrzej Hauptman, syn urzędującego proboszcza, został ordynowany na księdza. W latach 1977–1978 pełnił on funkcję duszpasterza w Londynie, a w 1979 roku został II proboszczem w parafii w Zabrzu. Jego ojciec, ks. Alfred Hauptman, pełnił funkcję aż do 1981 roku, kiedy też przeszły na jego syna, ks. Andrzeja Hauptmana. W 1982 roku rozpoczął on pracę w Bratniej Pomocy im. Gustawa Adolfa, później stając się jej prezesem w 1996 roku i jednocześnie został wybrany na prezesa Synodu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP.

Po II wojnie światowej liczba członków parafii znacznie spadła. Stabilizacja nastąpiła dopiero na początku lat 90. XX wieku.

Dzieje parafii po 1989

Po śmierci ks. Andrzeja Hauptmana w 1998 roku, w lat 1998–1999 parafią administrował ks. Jerzy Samiec, który był proboszczem parafii w Gliwicach. Następnie stanowisko proboszcza w Zabrzu objął ks. Dariusz Dawid, wychowanek Byczyny.

Początek lat 2000. obfitował w prace remontowe. W 2001 roku zakończono rewitalizację Kościoła Pokoju i stworzono centrum katechetyczne na I piętrze plebanii. W latach 2001–2002 oddano do użytku kościół filialny w Mikulczycach oraz kaplicę na cmentarzu, a także odnowiono organy w Kościele Pokoju, co umożliwiło organizację koncertów organowych. W 2002 roku powstało archiwum parafialne. Życie parafialne skupiono na rozwoju chóru, zespołu młodzieżowego oraz dziecięcego chóru. Regularnie odbywały się spotkania młodzieży, a także kursy językowe dla dzieci.

W wyniku urlopu ks. Dariusza Dawida, do 31 sierpnia 2023 roku parafią tymczasowo administrował ks. bp Marian Niemiec z parafii w Katowicach. Od 1 września 2023 roku nowym proboszczem-administratorem parafii w Zabrzu został ks. Łukasz Gaś, który wcześniej pełnił funkcję wikariusza w parafii w Cieszynie.

Filiały

Biskupice

Biskupice, w których w drugiej połowie XIX wieku wystąpił znaczny przyrost liczby ewangelików, stały się miejscem, gdzie w latach 1869–1870 powstał budynek, który zarówno pełnił rolę szkoły ewangelickiej, jak i kaplicy, z pierwszym nabożeństwem odbywającym się tam 23 października 1870 roku. W kolejnych latach zbudowano cmentarz wyznaniowy.

Początkowo Biskupice były stacją kaznodziejską parafii w Bytomiu, obsługiwaną przez tamtejszych wikariuszy. Po utworzeniu parafii w Zabrzu 1 czerwca 1873 roku, społeczność ta została do niej włączona. Samodzielna parafia w Biskupicach powstała 1 października 1886 roku, a jej pierwszym proboszczem został ks. Alfred Paulisch. W 1905 roku Biskupice miały 814 wiernych, w tym 44 mówiących po polsku. W 1927 roku powstało tam przedszkole i stacja diakonijna, a zbór liczył wtedy 1350 wiernych.

Ks. Alfred Paulisch pełnił rolę proboszcza aż do swojej śmierci w 1929 roku, a jego następcą został ks. Reinhard Steffler. Podczas II wojny światowej parafię obsługiwał ks. Otto Glombitz z Zabrza, a sporadycznie również Herman Tiesler.

1 września 1945 roku parafia w Biskupicach straciła samodzielność i została przekształcona w filiżanki parafii w Zabrzu. Nabożeństwa w kaplicy ewangelickiej w Biskupicach trwały do września 2004 roku.

Kędzierzyn-Koźle

Koźle, należące do rodziny Oppersdorffów wyznających katolicyzm, zostało sprzedane w 1617 roku Andrzejowi Kochcickiemu, ewangelikowi współpracującemu z Janem Chrystianem z Brzegu. Na skutek jego działań powstał zbór ewangelicki, który funkcjonował w latach 1617–1627. Próby budowy kościoła przyczyniły się do ograniczeń w czasie wojny trzydziestoletniej.

W 1627 roku miasto zostało zajęte przez Duńczyków, a Kochcicki został skazany za zdradę, co również przyczyniło się do sytuacji księgowej. Edykt Ferdynanda II z 1629 roku zabraniał protestantom odbudowy kościołów w Koźlu.

Po przejęciu władzy przez ewangelickie Królestwo Prus nastąpił rozwój osadnictwa ewangelickiego w Koźlu. W 1748 roku jedną z sal w ratuszu przekształcono na ewangelicki dom modlitwy. W miarę wzrostu liczby wiernych, konieczne było uzyskanie zgody na budowę nowego kościoła, co udało się za aprobatą króla Fryderyka II.

W 1785 roku powstał projekt budowy świątyni, a prace nad fundamentami rozpoczęto we wrześniu 1786 roku. Ostatecznie, z powodu braku środków, zrezygnowano z zaplanowanej wieży, a kościół poświęcono 2 listopada 1788 roku przez ks. Johanna Samuela Chimera. Wówczas zbór liczył około 4000 członków, głównie żołnierzy.

Pod koniec XVIII wieku kościół ewangelicki został odebrany ewangelikom i przeznaczony na magazyn. Po ich powrocie, w 1857 roku obok wzniesiono dzwonnicę.

Zbór ewangelicki w Kędzierzynie po raz pierwszy wzmiankowany był w 1878 roku jako filiał parafii w Kotlarni. Z powodu oddalenia, w końcu XIX wieku został włączony do parafii w Koźlu, a wierni zaczęli uczęszczać na nabożeństwa tam.

6 lipca 1903 roku poświęcono kościół ewangelicki w Kędzierzynie, który stał się filią parafii w Koźlu.

Projekt dzwonnicy w Koźlu powstał w 1914 roku, lecz z powodu wybuchu I wojny światowej budowa nie została zrealizowana. W 1928 roku postawiono nową dzwonnicę, a 1 kwietnia 1934 roku kościół ewangelicki w Kędzierzynie przekształcił się w samodzielną parafię.

Podczas II wojny światowej dzwonnica była wykorzystywana jako punkt obserwacyjny. 18 lutego 1945 roku nastąpiło ostrzał Koźla przez Armię Czerwoną, co poskutkowało zniszczeniem tamtejszego kościoła, który nie został odbudowany, ale dzwonnica przetrwała nieznacznie uszkodzona.

Parafia ewangelicka w Kędzierzynie funkcjonowała jako niezależna jednostka do 1945 roku, kiedy zakończono jej działalność. Nabożeństwa wznowiono 27 czerwca 1948 roku, a Kędzierzyn-Koźle stało się filią parafii w Zabrzu.

Ostateczne zburzenie dzwonnicy w Koźlu miało miejsce 30 września 1975 roku w trakcie ćwiczeń Ochrony Cywilnej, przez co zachował się jedynie budynek plebanii.

Na początku lat 90. XX wieku rozpoczęto remont kościoła w Kędzierzynie, dlatego nabożeństwa przeniesiono do kaplicy w plebanii, a pierwsze po remoncie miało miejsce 22 października 1995 roku.

Mikulczyce

Mikulczyce stały się częścią parafii ewangelickiej w Zabrzu od chwili jej powołania 1 czerwca 1873 roku. Zbór filialny w Mikulczycach powstał formalnie w 1920 roku. Nabożeństwa rozpoczęły się w 1922 roku, odbywając w sali przedszkola zakładowego Huty “Donnensmarck” przy Steigerstrasse (ul. Sztygarów), a w 1929 roku filia ta liczyła 371 wiernych.

Plan budowy kościoła filialnego w Mikulczycach zrealizowano w 1930 roku, ale z powodu braku funduszy zaniechano go. Powrócono do koncepcji w 1937 roku, gdy wzniesiono kościół ewangelicko-augsburski w Mikulczycach, który został zaprojektowany przez firmę Christoph und Unmack z Niski, znaną z budowy tanich i szybko realizowanych obiektów.

Po II wojnie światowej kościół w Mikulczycach został zabrany przez Kościół katolicki, a ewangelicy odzyskali go w 1952 roku.

Zaborze

Zaborze, które zostało przyłączone do parafii ewangelickiej w Zabrzu od momentu jej utworzenia, w latach przełomu XIX i XX wieku zyskało najszybszy przyrost liczby ludzi. Z tego powodu w 1901 roku podjęto decyzję o budowie kościoła filialnego, którym stał się Kościół im. Królowej Luizy, wybudowany w latach 1903–1905 i poświęcony 2 lipca 1905 roku.

W wyniku otwarcia świątyni, w 1910 roku parafia w Zabrzu została podzielona na dwa okręgi (Zabrze i Zaborze), co dało możliwość utworzenia stanowiska II proboszcza, które objął ks. Alfred Kraft do 1938 roku. W Zaborzu również organizowano polskojęzyczne nabożeństwa, które początkowo odbywały się 6-8 razy w roku, a później ich frekwencja wzrosła do 14, ale z czasem zainteresowanie malczało, co doprowadziło do zakończenia ich organizowania w 1918 roku.

W 1927 roku wieś Zaborze została włączona do Zabrza, a w 1929 roku ilość wiernych w tej dzielnicy wyniosła 1795 osób.

Z powodu szkód górniczych parafia zdecydowała się na porzucenie kościoła Królowej Luizy, oddając go 7 maja 1970 roku Miejskiej Radzie Narodowej, a ostatnie nabożeństwo odbyło się tam 17 maja 1970 roku.

Działalność

Nabożeństwa odbywają się w Kościele Pokoju w Zabrzu, którego adres to ulica Czesława Klimasa. Każdej niedzieli oraz w dni świąteczne, wierni mają możliwość uczestniczenia w tych ważnych wydarzeniach. Oprócz tego, parafia obejmuje również kościół ewangelicki w Zabrzu-Mikulczycach, znajdujący się przy ul. Brygadzistów, jak również kościół ewangelicki w Kędzierzynie-Koźlu, w których nabożeństwa odbywają się w zależności od ogłoszeń.

Parafia w Zabrzu zarządza trzema cmentarzami, w tym cmentarzem ewangelickim przy ul. Cmentarnej w Zabrzu, cmentarzem w Zabrzu-Biskupicach przy ul. Lelewela oraz cmentarzem ewangelickim usytuowanym przy ul. Raciborskiej w Kędzierzynie-Koźlu.

Wśród aktywności parafialnych należy wymienić reaktywowany w 1999 roku chór parafialny, którego dyrygentem jest Dawid Ślusarczyk. Ponadto, zainicjowano działalność zespołu młodzieżowego „Veritas” oraz chóru dziecięcego. Młodzież pokonfirmacyjna regularnie spotyka się co tydzień, natomiast raz w miesiącu organizowane są spotkania dla młodzieży studiującej i pracującej. Dodatkowo, parafia angażuje się w organizację kursów językowych dla dzieci.

Parafia dba także o tradycje oświatowe i diakonijne, co ilustruje działalność Świetlicy Socjoterapeutycznej „Szansa”, która rozpoczęła działalność w 2003 roku. Świetlica ta prowadzi program terapeutyczno-pomocowy, który obejmuje 20 dzieci w wieku od 6 do 14 lat. Oferowane są konsultacje lekarskie (miesięcznie), psychologiczne (w zależności od potrzeb) oraz zajęcia logopedyczne, organizowane raz w tygodniu. Wychowawcy zajmują się terapią zajęciową, wspierając dzieci w nadrobieniu ewentualnych opóźnień rozwojowych oraz w nauce, a także współpracują z rodzicami i wychowawcami szkoły. Dla dzieci stworzono również pracownię internetową. W sezonie letnim, parafia organizuje wypoczynek dla dzieci i młodzieży.

Dodatkowo, Komisja diakonijna działająca przy parafii skutecznie organizuje akcję odwiedzin osób starszych i samotnych, aby zapewnić im wsparcie i towarzystwo. W 2002 roku, wspólnie z Śląskim Stowarzyszeniem Zakonu Joannitów, uruchomiono wypożyczalnię sprzętu rehabilitacyjnego, która ma na celu pomoc osobom potrzebującym.

Wykaz proboszczów parafii

W historii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Zabrzu proboszczowie odgrywali kluczową rolę, prowadząc wspólnotę przez różne etapy jej rozwoju. Oto lista duchownych, którzy pełnili urząd proboszcza w naszej parafii:

• 1874–1893 – ks. Gustaw Adolph Kuhn,
• 1894–1913 – ks. Wilhelm Weiss,
• 1913–1936 – ks. Otto Hoffmann,
• 1910–1938 – ks. Alfred Kraft (II proboszcz),
• 1929–1935 – ks. Marcin Wahn (III proboszcz),
• 1938–1945 – ks. Otto Glombitz (I proboszcz),
• 1943–1945 – ks. Gerhard Schubert (III proboszcz),
• 1945–1983 – ks. sen. Alfred Hauptman,
• 1983–1998 – ks. Andrzej Hauptman,
• 1999–2023 – ks. Dariusz Dawid,
• 2023–obecnie – ks. Łukasz Gaś.

Każdy z wymienionych proboszczów wniósł coś wyjątkowego do historii parafii, a ich wpływ na wspólnotę jest niezatarte.

Kościoły

Na obszarze Zabrza i okolic znajduje się kilka istotnych miejsc kultu. Warto zwrócić szczególną uwagę na poniższe kościoły:

• Kościół Pokoju w Zabrzu – zlokalizowany przy ul. Klimasa 3, wyróżniający się swoim unikalnym stylem architektonicznym oraz miejscem w sercach mieszkańców.
• Kościół w Mikulczycach – położony w Zabrze-Mikulczycach, przy ul. Brygadzistów 14, jest ważnym punktem dla społeczności lokalnych.
• Kościół w Kędzierzynie – usytuowany przy ul. Głowackiego 17 w Kędzierzynie-Koźlu, jego architektura i historia przyciągają wielu wiernych oraz turystów.

Każda z tych świątyń odgrywa znaczącą rolę w życiu religijnym i kulturalnym regionu, będąc miejscem spotkań oraz duchowej refleksji.

Liczba wiernych w parafii

W analizie liczby wiernych w parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Zabrzu, można zauważyć znaczące zmiany na przestrzeni lat. Prezentowane dane ilustrują dynamikę liczby członków wspólnoty religijnej, co odzwierciedla ich zaangażowanie oraz zmiany demograficzne w regionie.

Rok	Liczba wiernych
1873	1367
1893	2275
1897	3072
1907	5111
1912	6000
1929	8125
1939	około 10 000
1948	4600
1951	3900
1954	3800
1962	2288
1966	1862
1970	1580
1973	1640
1979	1300
1989	900
2019	około 500

Warto zwrócić uwagę, że w przed II wojną światową parafia osiągnęła najwyższą liczbę wiernych, przekraczającą 10 000 osób, co stanowiło wyraźny dowód na jej dynamiczny rozwój. Jednakże, w kolejnych dekadach, liczba ta uległa znacznemu zmniejszeniu, co może być wynikiem wielu czynników społecznych i historycznych wpływających na życie lokalnej wspólnoty.

---

Oceń: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Zabrzu

---