Ulica Wolności w Zabrzu, znana wcześniej jako Kronprinzenstrasse, to kluczowy ciąg komunikacyjny tego miasta. Ta ważna ulica rozciąga się od granicy z Gliwicami na zachodzie, aż do granicy z Rudą Śląską na wschodzie.
Jako główna arteria, ulica ta odegrała istotną rolę w rozwoju Zabrza na początku XX wieku, stanowiąc centralny punkt dla ówczesnych inwestycji i działań urbanistycznych.
Opis
Ulica Wolności w Zabrzu to miejsce, gdzie swój charakterystyczny ślad pozostawiły ważne instytucje przemysłowe. Na jej terenie funkcjonowała niegdyś Kopalnia Zabrze, znana także jako Kopalnia Królowa Luiza, a także Browar Zabrze i Huta Redena, obecnie znajdująca się tam Powen SA. Istotnym elementem architektonicznym tej ulicy są także trzy kościoły, a wśród nich: kościół św. Franciszka, kościół św. Jadwigi oraz kościół św. Andrzeja Apostoła.
Ulicę przecina linia tramwajowa, która w centrum miasta biegnie wzdłuż deptaku. Tak zwany deptak miejski jest częścią reprezentacyjną, gdzie ruch kołowy jest ograniczony, a całość łączy się z placem Wolności. Zabudowa wzdłuż ulicy jest różnorodna, szczególnie gęsta i wpisana historycznie. Zabytkowe kamienice z końca XIX i początku XX wieku dominują w śródmieściu.
Na południu Zaborza przy ulicy Wolności istniały dawniej kolonie robotnicze A, B, C i D, które pełniły funkcje patronackie. Wśród budynków mających historyczne znaczenie można wskazać kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła z lat 1863-66 oraz hotel „Admiral-Palast” (obecnie „Monopol”) z lat 1924-28. Kolejny przykład to zespół zabudowy osiedla mieszkaniowego, usytuowany przy placu Słowiańskim i ul. Wolności.
Kluczowym obiektem historycznym jest kopalnia „Królowa Luiza”, której początki sięgają drugiej połowy XIX wieku. Zespół ten obejmuje wiele budynków, w tym nadszybowy szyb „Carnall”, maszynownie, budynek kompresorów oraz inne elementy wchodzące w skład zabytkowego kompleksu.
Ponadto, przy ulicy Wolności usytuowana jest hala sportowa Pogoń, stanowiąca dodatkowy punkt kulturowo-rekreacyjny dla mieszkańców Zabrza.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 05.07.2011 r.]
- Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022 r., s. 282.
- Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach zawiadamia o wpisie do rejestru zabytków nieruchomych woj. śląskiego następującego zabytku: zespół zabudowy osiedla mieszkaniowego przy ul. Wolności 149, pl. Słowiański 1,2,3,4,5, ul. Stanisława Wyspiańskiego 1,2,3,4,5,6,7,8,9 w miejscowości Zabrze [dostęp 09.06.2020 r.]
- Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 3 marca 2021 r.. wkz.katowice.pl. [dostęp 03.03.2021 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Plac Wolności w Zabrzu | Aleja Jana Nowaka-Jeziorańskiego | Ulica Buchenwaldczyków w ZabrzuOceń: Ulica Wolności w Zabrzu