Edward Makula

---

Życiorys

W lipcu 1946 roku, Edward Makula rozpoczął swoją przygodę z lotnictwem, decydując się na szkolenie szybowcowe. W krótkim czasie zdobył kategorie A i B pilota szybowcowego. Już w 1947 roku był gotowy do podwyższenia swoich uprawnień do kategorii C. Następnie, w Cywilnej Szkole Pilotów i Mechaników w Ligotce Dolnej, przeszedł kurs fundamentalnego pilotażu samolotowego. Lata 1948-1949 to czas, kiedy spełnił wymagania do otrzymania Srebrnej Odznaki Szybowcowej. W 1950 roku, dzięki swojej determinacji i umiejętnościom, ustanowił dwa rekordy Polski w przelotach docelowo-powrotnych oraz zajął trzecie miejsce w XI Krajowych Zawodach Lotniczych, gdzie współpracował jako nawigator z Zbigniewem Radowiczem.

Rok 1951 był dla Makuli przełomowy. Oprócz uzyskania uprawnień instruktora szybownictwa i prowadzenia wykładów z zakresu szybownictwa wyczynowego w Aleksandrowicach, zdał także maturę w liceum mechanicznym w Katowicach. Po zakończeniu edukacji rozpoczął pracę jako technolog oraz nauczyciel przedmiotów zawodowych w Technikum Energetycznym w Bytomiu, gdzie był aktywny aż do 1965 roku. W tym samym roku zatrudniono go w Pałacu Młodzieży w Katowicach, gdzie uczył w pracowni modelarskiej i samochodowej, a również, w tym samym roku, wykonał po raz pierwszy na świecie zespołową akrobację szybowcową razem ze Stanisławem Skrzydlewskim i Adamem Witkiem.

W 1953 roku, wraz ze współpracownikami, wydał książkę pod tytułem Przeloty szybowcowe. Po zarejestrowaniu się na Wieczorową Szkołę Inżynierską w Katowicach, zakończył ją w 1955 roku, a w tym samym czasie wyjechał z polską wyprawą szybowcową do Indii, za co odznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi. W dniu 14 kwietnia, Makula zdobył ostatni diament, potrzebny do uzyskania Złotej Odznaki Szybowcowej. Jego kariera rodziła się z życia, ponieważ w 1957 roku stał się członkiem Zarządu Aeroklubu Śląskiego oraz Szybowcowej Kadry Narodowej, a za znakomite osiągnięcia w szybownictwie zdobył Medal Tańskiego.

Rok 1958 przyniósł mu ukończenie studiów magisterskich na Wydziale Mechanicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach, gdzie uzyskał dyplom magistra inżyniera mechanika w specjalizacji technologii budowy maszyn. W tymże roku uhonorowano go Srebrnym Medalem za Wybitne Odznaczenia Sportowe. Celem jego ambicji, w 1960 roku wystartował na VIII Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Kolonii, gdzie zdobył tytuł wicemistrza w klasie otwartej. Zatrudniony jako pilot w wojewódzkiej Stacji Ratunkowej w Katowicach, odebrał Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe w tym samym roku. W 1961 roku zakończył kurs pilotażu śmigłowcowego.

Po drodze, w lutym 1963 roku, Makula zdobył upragniony tytuł Szybowcowego Mistrza Świata w Argentynie, a dwa lata później, w 1965 roku, otrzymał Medal Lilienthala. Po zakończeniu kariery jako pilot sanitarny, rozpoczął pracę w PLL LOT w 1965 roku. W 1970 roku brał udział w Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Marfie, gdzie uplasował się na piątym miejscu w klasie otwartej. Po odejściu z kariery sportowej kontynuował latanie jako pilot, a w schyłkowym etapie pracy (z powodu stanu zdrowia) wykonywał rolę nawigatora na samolotach Ił-62M, uczestnicząc w ważnych lotach pasażerskich nad biegunem północnym.

Jego osiągnięcia nie przeszły niezauważone, gdyż w 1994 roku został uhonorowany Złotym Medalem Aeroklubu Polski. Edward Makula znalazł swoje miejsce wiecznego spoczynku na Powązkach Wojskowych w Warszawie, a także był kuzynem Jerzego Makuli.

Osiągnięcia sportowe

W trakcie swojej kariery sportowej Edward Makula uczestniczył w różnorodnych zawodach, które znacząco wpłynęły na jego dorobek. Wśród nich znajdziemy zarówno krajowe, jak i międzynarodowe wydarzenia, a jego osiągnięcia wciąż pozostają inspiracją dla wielu adeptów sportów szybowcowych.

Najważniejsze z zawodów, w jakich brał udział, zostały zebrane w poniższej tabeli:

Rok	Nazwa Zawodów	Lokalizacja	Miejsce
1957	IV Mistrzostwa Polski w Szybowcach	Leszno	1
1958	7. Mistrzostwa Świata w Szybowcach	Leszno	5
1960	8. Mistrzostwa Świata w Szybowcach	Kolonia	2
1962	2. Mistrzostwa Państw Socjalistycznych w Szybowcach	Leszno	6
1963	9. Mistrzostwa Świata w Szybowcach	Junín	1
1965	10. Mistrzostwa Świata w Szybowcach	Sout Corney	4
1965	XI Mistrzostwa Polski w Szybowcach	Leszno	1
1966	XII Mistrzostwa Polski w Szybowcach	Leszno	1
1968	11. Mistrzostwa Świata w Szybowcach	Leszno	8
1970	12. Mistrzostwa Świata w Szybowcach	Marfa	5
1978	XXIII Mistrzostwa Polski w Szybowcach	Leszno	1

Edward Makula zapisał się również na kartach historii jako rekordzista świata. W ciągu swojej kariery ustanowił szereg rekordów, które są świadectwem jego wyjątkowych umiejętności i determinacji. Oto zestawienie osiągniętych przez niego rekordów:

Data	Kategoria	Trasa	Wynik
16 sierpnia 1955	Lot szybowcem jednomiejscowym na trasie trójkąta o długości 200 km	Lisie Kąty, Przepałkowo, Zblewo, Lisie Kąty	67,304 km/h
31 lipca 1972	Lot szybowcem dwumiejscowym na trasie trójkąta o długości 300 km	Douglas County, Bridgeport, Rawhide, Douglas County	113,72 km/h
4 sierpnia 1972	Lot szybowcem dwumiejscowym na trasie trójkąta o długości 500 km	Douglas County, Susanville, Old Lovelock, Douglas County	101,18 km/h
6 sierpnia 1972	Lot szybowcem jednomiejscowym na trasie trójkąta o długości 100 km	Minden, Dayton, Valley View, Minden	130,72 km/h
8 sierpnia 1972	Lot docelowo-powrotny szybowcem dwumiejscowym	Douglas County, Darwin, Douglas County	718,2 km
20 lipca 1974	Lot szybowcem dwumiejscowym na trasie trójkąta o długości 300 km	Douglas County, Chalfant, Gabbs, Douglas County	114,86 km/h
24 sierpnia 1974	Lot szybowcem dwumiejscowym na trasie trójkąta o długości 300 km	Minden, -, Minden	122,06 km/h

Dodatkowo, jego osiągnięcia obejmują również rekordy krajowe, które podkreślają jego status jako jednego z najlepszych zawodników w Polsce. Poniżej znajduje się lista ustanowionych przez niego rekordów w Polsce:

Data	Kategoria	Wynik
Maj 1950	Przelot w obie strony	121 km
Czerwiec 1950	Przelot w obie strony	231 km
1951	Przelot na trasie trójkąta o długości 100 km	57,18 km/h
1954	Przelot na trasie trójkąta o długości 100 km	88 km/h
Czerwiec 1958	Przelot na trasie trójkąta o długości 200 km	79 km/h
Czerwiec 1958	Przelot na trasie trójkąta o długości 300 km	70,605 km/h
Maj 1960	Przelot na trasie trójkąta o długości 100 km	103,1 km/h
Czerwiec 1960	Przelot na trasie trójkąta o długości 200 km	93,928 km/h
Czerwiec 1962	Przelot na trasie trójkąta o długości 300 km	79,5 km/h
Luty 1963	Przelot otwarty	716 km

---

Oceń: Edward Makula

---