Andrzej Czok, urodzony 11 listopada 1948 roku w Zabrzu, to postać, która na zawsze zapisała się w historii polskiego wspinaczkarstwa. Jego pasja do gór i himalaizmu zdominowała całe jego życie, a tragiczne okoliczności jego śmierci, która miała miejsce 11 stycznia 1986 roku na stokach Kanczendzongi, przypominają o niebezpieczeństwach związanych z tym sportem.
Był on członkiem gliwickiego Klubu Wysokogórskiego, który odegrał istotną rolę w jego wspinaczkowej karierze. Andrzej rozpoczął swoją drogę jako taternik w 1970 roku, a jego umiejętności szybko ewoluowały. Poza Tatrami, gdzie zdobywał doświadczenie, Czok wspinał się również w Dolomitach, Alpach Zachodnich, a także w bardziej egzotycznych miejscach, takich jak Pamir, Andy, Himalaje i Karakorum.
Jego osiągnięcia, gotowość do podejmowania wyzwań i miłość do gór pozostaną inspiracją dla wielu wspinaczy, którzy starają się podążać jego śladami.
Himalaizm
Andrzej Czok, wybitny himalaista, odniósł znaczące sukcesy w swojej karierze, zdobywając szczyty najwyższych gór świata. Jego pierwszy ośmiotysięcznik zdobył 4 października 1979 roku, kiedy to wraz z grupą himalaistów, w skład której wchodził Jerzy Kukuczka, Zygmunt Andrzej Heinrich oraz Janusz Skorek, dotarł na szczyt Lhotse.
Niespełna rok po tym historycznym wydarzeniu Czok i Kukuczka stali się częścią niesamowitego osiągnięcia, zdobywając najwyższą górę na świecie, Mount Everest. W 1982 roku Andrzej Czok samotnie zdobył szczyt Makalu, co przyczyniło się do jego renomowanej pozycji w świecie himalaizmu. Następnym wielkim sukcesem było zdobycie Dhaulagiri, w którym ponownie wystąpił u boku Kukuczki. To wyjątkowe zimowe wejście miało miejsce 21 stycznia 1985 roku.
Jednakże, to zdobytą szczyt Dhaulagiri Czok zapłacił wysoką cenę. W wyniku ciężkich odmrożeń stracił część pięciu palców u obu stóp. Pomimo tego, jego determinacja była niezłomna. Rok później podjął się nowego wyzwania, które miało być próbą zdobycia Kanczendzongi, również w warunkach zimowych. Niestety, pech nie opuszczał Andrzeja, a jego zdrowie zostało mocno nadwerężone przez wysokogórską chorobę, co zmusiło go do wycofania się z drogi na szczyt.
Po dotarciu do obozu IV, Andrzej Czok zasłabł i niestety zmarł 11 stycznia 1986 roku w obozie III, cierpiąc na obrzęk płuc. Jego ciało spoczęło w lodowej szczelinie na południowej ścianie Kanczendzongi, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii himalaizmu.
Najważniejsze osiągnięcia wspinaczkowe
Tatry
Andrzej Czok z powodzeniem otworzył nowe szlaki w Tatrach, które pozostają ważnym wkładem w polskie wspinaczkarstwo górskie. W 1973 roku, jego nowa droga na Młynarczyku zyskała uznanie wśród wspinaczy, a w 1975 roku ponownie zaskoczył, wytyczając nową drogę na Żabiej Turni Mięguszowieckiej. Dwa lata później, w 1976 roku, Czok zdobył Ramienie Krywania, przedstawiając nowe możliwości dla alpinistów. Niezapomnianym osiągnięciem było pierwsze zimowe przejście na północnej ścianie drogą Kurczaba Wielkiej Jaworowej Turni w 1974 roku, które potwierdziło jego umiejętności w trudnych warunkach.
Alpy
W Alpach, Czok również odniósł szereg znaczących sukcesów. W 1974 roku zrealizował pierwsze polskie przejście południowej ściany Aiguille du Fou, a także dotarł do filara Gervasuttiego na Mont Blanc du Tacul. W kolejnych latach, w 1977 roku, osiągnął zimowe przejście filara Piussiego na Cima Su Alto, co było skomplikowanym wyzwaniem. Instytucjonalnym sukcesem okazało się zimowe zdobycie północnej ściany Eigeru w 1978 roku, wspólnie z Janem Wolfem, Januszem Skorkiem oraz Walentym Fiutem. Jeszcze w tym samym roku, Czok poprowadził nową drogę na Finsteraarhornie, również w towarzystwie swoich niezawodnych partnerów.
Andy
Andrzej Czok udowodnił swoje umiejętności również w Andach, gdzie w 1981 roku zrealizował przejście zachodniej ściany Yerupajá, a także pokonał północno-zachodnią ścianę Ninashanca, co wzbogaciło polski dorobek wspinaczkowy oraz obszar alpejski o nowe, istotne informacje i doświadczenia.
Pamir
Na Pamirze, w 1975 roku, Andrzej zdobył Szczyt Lenina, kontynuując swoją pasjonującą podróż po wysokogórskich szlakach. Trzy lata później, w 1978 roku, zdobył Szczyt Korżeniewskiej i Pik Kommunizmu (dzisiaj Szczyt Ismaila Samaniego) w rekordowym czasie trzech dni na wejście i zejście, co bez wątpienia podniosło go do grona najlepszych alpinistów.
Himalaje i Karakorum
W Himalajach oraz w Karakorum, Andrzej Czok zrealizował wyjątkowe osiągnięcia. W 1976 roku, pracując nad nową drogą północno-wschodnią granią na K2, dotarł do majestatycznej wysokości 8000 m n.p.m. To nie koniec jego wyczynów; w 1979 roku, wspierany przez Jerzego Kukuczkę, Zygmunta Andrzeja Heinricha i Janusza Skorka, zdobył Lhotse bez użycia tlenu. W 1980 roku, nawiązał współpracę z Kukuczką, wspinając się nową drogą na Mount Everest. Jego odważny samotny atak zachodnią ścianą na Makalu w 1982 roku oraz przełomowe pierwsze wejście na Thalay Sagar w Himalajach Garhwalu w 1983 roku, nieustannie dowodzą jego niezłomnego ducha alpinisty. W 1985 roku, dokonał pierwszego zimowego wejścia na Dhaulagiri bez tlenu, w towarzystwie spółtowarzyszy, co stanowiło szczyt jego osiągnięć w skrajnie zimowych warunkach.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Arkadiusz Miszka | Krzysztof Kędra | Adam Bodzek | Adrian Spyrka | Tomasz Grozmani | Krzysztof Markowski | Elżbieta Wiśniewska (lekkoatletka) | Antoni Franosz | Joanna Taczewska | Joachim Czok | Małgorzata Bugajska | Henryk Czech | Teresa Komorowska-Schielke | Ryszard Malcherczyk | Edward Makula | Helena Fliśnik | Joachim Klemenz | Szymon Janczak | Rafał Kocyba | Jan PieczkaOceń: Andrzej Czok