Elzab

---

Historia

Powstanie zakładu

1 sierpnia 1969 roku, w Zabrzu, zainaugurowano działalność oddziału Zakładu Doświadczalnego, który został powołany przy Zakładach Mechaniki Precyzyjnej „Błonie” z Warszawy. Celem tej inicjatywy było stworzenie fundamentów pod przyszłe przedsiębiorstwo oraz nadzorowanie działań związanych z inwestycjami w nowo powstającym zakładzie.

W tym okresie skoncentrowano się na szkoleniu pracowników oraz kompletowaniu kadry, co było kluczowe dla sukcesu nowej jednostki. W miarę upływu czasu, zaczęto także wdrażać produkcję detali oraz zespołów dla dziurkarki taśmy papierowej DT-102. W 1970 roku rozpoczęto budowę nowego zakładu na terenie zabrzańskiego osiedla „Helenka”.

Już 1 października 1971 roku, faktem stało się powołanie do życia Przedsiębiorstwa Doświadczalnego Produkcji Urządzeń Peryferyjnych – samodzielnej jednostki gospodarczej, której głównym zadaniem była produkcja podzespołów do dziurkarek DT-102 dla zakładu „Błonie”. W kolejnych latach, miały miejsce intensywne prace nad nowymi konstrukcjami oraz organizacją własnej produkcji dziurkarek.

W lipcu 1972 roku zakończono prace budowlane, a w grudniu 1973 roku nastąpiło uruchomienie produkcji na pełną skalę. 1 stycznia 1974 roku przekształcono Przedsiębiorstwo Doświadczalne w Zakłady Urządzeń Komputerowych „Mera-Elzab”.

Pierwszy okres działalności

W pierwszych latach działalności, Mera-Elzab kojarzona była głównie z produkcją perforatorów, które pełniły rolę urządzeń wejścia-wyjścia, przetwarzających impulsy elektryczne na konkretne kombinacje otworów na taśmie papierowej. Takie podejście doprowadziło do powstania urządzeń wyjściowych EMC oraz w torze transmisji danych.

Mera-Elzab zyskał pozycję znaczącego producenta w obszarze dziurkarek taśmy papierowej oraz jednostek sterujących w krajach RWPG. Do najbardziej popularnych modeli należały: DT-105, DT-105S oraz zestaw dziurkarka-czytnik SPTP3. W 1972 roku rozpoczęto współpracę z niemiecką firmą „Anker”, co zaowocowało produkcją maszyn frankujących, w tym ręcznego juniora 100 oraz elektrycznego juniora 200.

Przy zakładaniu firmy zakładano, że jej głównym produktem będą urządzenia oparte na mechanice precyzyjnej. Kiedy jednak okazało się, że istnieje dużo większe zapotrzebowanie na produkty, Mera-Elzab postanowił przeprofilować swoją produkcję na urządzenia peryferyjne dla komputerów, z większym naciskiem na elektronikę. W latach 1972-1974 powstał inżynierski kalkulator MERA-203, zaprojektowany przez Zespół Konstrukcji Kalkulatorów Instytutu Maszyn Matematycznych w Zabrzu.

Produkcja monitorów ekranowych

W latach 1976-1977 Mera-Elzab nabył licencję od szwedzkiej firmy Stansaab Elektronik AB, co umożliwiło rozpoczęcie produkcji systemów monitorów ekranowych serii MERA 7900. W tym czasie zakład dysponował nowoczesnym parkiem maszynowym, który pozwalał na produkcję różnorodnych podzespołów mechanicznych, w tym specjalistycznych maszyn i urządzeń do obróbki.

Po starcie produkcji monitorów ekranowych, wdrożono nowe technologie, w tym nowoczesną lakiernię kineskopów, co umożliwiło produkcję pierwszych monitorów współpracujących z komputerami takich jak IBM i RIAD (MERA 7900). Monitory te wyróżniały się dostosowaniem koloru ekranu oraz możliwością regulacji natężenia światła i były wyposażone w oddzielne klawiatury.

W kolejnych latach oferta zakładu wzbogaciła się o monitory ekranowe wolnostojące, a jednym z pierwszych modeli był MERA-7952, skierowany do systemów minikomputerowych. Terminal MERA-7953 stał się znany na rynku, odpowiadając standardom VT52 firmy DEC, a oferta rozwijała się o monitory semigraficzne oraz kolorowe.

W krótkim czasie, Mera-Elzab przeszedł do produkcji kompleksowych systemów monitorowych, zdobywając rynek nie tylko w Polsce, ale i w krajach RWPG. Eksportowano około połowy całej produkcji, w tym również niektóre modele perforatorów oraz stacje przygotowania danych.

Dodatkowo, zakład proponował usługi serwisowe oraz szkoleniowe dla użytkowników i podejmował usługi obliczeniowe w ramach własnej EMC.

W roku 1978, stworzono prototyp konsoli GEM-1, inspirowanej popularną grą Pong, jednakże po pewnym czasie kierownictwo zdecydowało o skupieniu się na bardziej poważnym sprzęcie komputerowym. Niektóre egzemplarze prototypowe zostały zniszczone, ale zachowana dokumentacja znajduje się w Muzeum Historii Komputerów i Informatyki.

Niestety, rozwój firmy został wstrzymany przez pożar, który miał miejsce 13 kwietnia 1983 roku, niszcząc znaczną część hali produkcyjnej oraz magazyn. Straty oszacowano na 211 milionów złotych. Mimo to, działalność zakładu nie została zawieszona, a już osiem miesięcy później produkcja wróciła do odbudowanej hali.

Nowe możliwości technologii informatycznych lat osiemdziesiątych

Prace nad systemami monitorów oraz klawiaturą RTDS-8, która wspierała uruchamianie mikroprocesorów 8-bitowych, doprowadziły do skonstruowania pierwszego w Polsce komputera osobistego o nazwie Meritum. Wyposażenie urządzenia obejmowało mikroprocesor U880D oraz pamięć operacyjną 48 kB i stałą 8 kB.

W 1983 roku, na Międzynarodowych Targach Poznańskich, miała miejsce premiera komputerów osobistych Meritum I, a dwa lata później rozpoczęto produkcję mikrokomputera profesjonalnego ComPAN-8 oraz udoskonalonej wersji Meritum II. W 1987 roku powstała nowa hala produkcyjna, która zawierała nowoczesny dział montażu elektronicznego.

Najnowsza historia

Przemiany polityczno-gospodarcze, które miały miejsce w Polsce po 1989 roku, wywarły wpływ na wiele przedsiębiorstw, w tym również na Elzab-Mera, który mimo trudnej sytuacji zdołał przetrwać dzięki intensywnym wysiłkom organizacyjnym. W latach 1991–1992 odnotowano spadek eksportu do krajów RWPG, które wcześniej w dużej mierze były odbiorcami produkcji, co spowodowało wzrost zagranicznej konkurencji na rynku polskim.

W odpowiedzi na zmieniające się warunki, firma zdecydowała się na restrukturyzację, co zaowocowało powstaniem Zakładów Urządzeń Komputerowych Elzab SA jako jednoosobowej spółki skarbu państwa. W 1993 roku wprowadzono ustawę o VAT, w konsekwencji czego Elzab był w fazie zaawansowanych prac nad pierwszą kasą komputerową do handlu, co stało się impulsem do rozwoju zakładu.

W 1997 roku, Elzab SA dołączył do Grupy kapitałowej Relpol, a rok później spółka zadebiutowała na warszawskiej giełdzie papierów wartościowych. W latach 2000-2007 dominującym właścicielem akcji była włoska Grupa MWCR, aż do 2008 roku, kiedy to część akcji sprzedano firmom Exorigo oraz UPOS System. Od 2011 roku, własności większościowego pakietu akcji nieprzerwanie trzyma COMP SA.

Dzięki innowacyjnym działaniom oraz elastycznemu podejściu do rynków, Elzab stał się jednym z liderów sektora fiskalnego w Polsce, dostarczając kasy fiskalne, drukarki, a także wagi elektroniczne oraz inne akcesoria integracyjne, które wspierają rozwój nowoczesnych rozwiązań informatycznych w handlu.

---

Oceń: Elzab

---