Antoni Janik

---

Życiorys

Antoni Janik przyszedł na świat w rodzinie urzędniczej, której korzenie sięgają niemieckiego Górnego Śląska. Jego ojciec pełnił funkcję inspektora szpitali w spółce brackiej, a Antonio miał trzech braci. Po podziale Górnego Śląska, rodzina przeniosła się najpierw do Mysłowic, a następnie w 1928 roku do Królewskiej Huty. To tam uczęszczał do gimnazjum, jednocześnie kształcąc się na technika dentystycznego. W tym okresie rozpoczął także swoją przygodę z piłką nożną, grając w Germanii Königshütte.

W 1941 roku, w czasie II wojny światowej, Janik ochotniczo wstąpił do niemieckiej marynarki wojennej. Jego służba obejmowała różne regiony Europy, takie jak Kilonia, Wiedeń, Sofia, Grecja oraz Jugosławia. Pomimo trudności związanych z wojną, kontynuował grę w piłkę, regularnie uczestnicząc w meczach, które były dla niego szczególnie ważne.

Po zakończeniu konfliktu w 1945 roku, Antoni znalazł się w niewoli brytyjskiej w północnych Niemczech. W styczniu 1946 roku, jako jedyny członek rodziny, wrócił na Górny Śląsk, aby wspierać matkę, która została sama po tym, jak jego ojciec został uwięziony za rzekomą przynależność do SA. Janik ponownie podjął grę w piłkę, a jego talent wkrótce dostrzegł selekcjoner reprezentacji, Zygmunt Alfus. W 1947 roku debiutował w kadrze narodowej podczas meczu z Czechosłowacją, w którym, mimo przepuszczenia kilku goli, przyczynił się do ograniczenia strat drużyny.

Jednym z największych osiągnięć sportowych Antoniego Janika było zwycięstwo nad Czechosłowacją 18 kwietnia 1948 w Warszawie, kiedy to kibice wynieśli go na ramionach z boiska. W tamtym czasie był jedynym graczem w kadrze narodowej, który nie grał w pierwszej lidze. W grudniu 1948 roku Janik zawarł związek małżeński z Elisabeth Kania, sekretarką Śląskiego Związku Piłki Nożnej, musząc jednak zmienić swoje imię z Werner Richard na Antoni z powodu administracyjnych nieporozumień.

Od 1949 roku do końca kariery sportowej występował z powodzeniem w zespole AKS, który został przekształcony w Budowlanych. Po zakończeniu aktywnej kariery piłkarskiej oraz po ukończeniu kursu trenera na krakowskiej AWF, rozpoczynał pracę jako trener w różnych klubach na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Jego życie rodzinne wzbogaciło się w latach 1955 i 1957, gdy urodzili się jego synowie, Christian i Jan.

Po śmierci rodziców w końcu lat 60. Antoni podjął decyzję o wyjeździe z rodziną do Republiki Federalnej Niemiec, gdzie mieszkała jego rodzina. Z tego powodu, polskie władze zaczęły stosować represje wobec niego, w tym zwolnienie z pracy. Po długotrwałych staraniach, na początku 1977 roku, Janik uzyskał zezwolenie na emigrację, co oznaczało utratę polskiego obywatelstwa. 27 marca 1977 roku, w towarzystwie rodziny, opuścił Górny Śląsk na zawsze i osiedlił się w Wormacji nad Renem, po krótkim pobycie w Kaiserslautern, gdzie rozpoczął pracę jako technik dentystyczny na uniwersytecie w Moguncji.

W 1985 roku przeszedł na emeryturę. Doczekał się wnuczki i po transformacji ustrojowej parokrotnie odwiedził Górny Śląsk. Niestety, w wieku 83 lat, po krótkiej i ciężkiej chorobie, zmarł w Wormacji, gdzie został pochowany na cmentarzu komunalnym.

Mecze w reprezentacji

Antoni Janik to postać, której kariera piłkarska w reprezentacji Polski zasługuje na szczegółowe przedstawienie. Jego udział w meczach narodowych przyczynił się do wielu emocjonujących momentów na boisku.

	31 sierpnia 1947	Praga,	Czechosłowacja vs Polska	6:3 (1:0)
	14 września 1947	Stockholm,	Szwecja vs Polska	5:4 (3:2)
	17 września 1947	Helsinki,	Finlandia vs Polska	1:4 (1:1)
	4 kwietnia 1948	Sofia,	Bułgaria vs Polska	1:1 (1:1)
	18 kwietnia 1948	Warszawa,	Polska vs Czechosłowacja	3:1 (2:0)
	25 sierpnia 1948	Warszawa,	Polska vs Jugosławia	0:1 (0:0)
	19 września 1948	Warszawa,	Polska vs Węgry	2:6 (1:3)

Warto zwrócić uwagę na to, jak ważne były te spotkania w kontekście historii polskiej piłki nożnej oraz jakie wyniki przynosiły. Janik brał udział w rywalizacjach z takimi drużynami jak Czechosłowacja, Szwecja, czy Węgry, co poruszało serca wielu kibiców i wzbogacało jego dorobek na arenie międzynarodowej.

Literatura

W dorobku Antoniego Janika znajduje się wiele istotnych publikacji dotyczących piłki nożnej, które przyczyniają się do lepszego zrozumienia tej dyscypliny sportowej w Polsce i nie tylko.

• encyklopedia piłkarska FUJI, w skład której wchodzi KSIĘGA PAMIĄTKOWA „75 lat OZPN KATOWICE” 1920-1995, LUDZIE HISTORIA FAKTY, wydana przez GiA w Katowicach w 1996 roku, (ISBN 83-902751-7-1),
• encyklopedia piłkarska FUJI, BIAŁO-CZERWONI, tom XIV, (ISBN 83-902751-4-7),
• almanach KAW, napisany przez Józefa Hałysa, zatytułowany „Polska piłka nożna”,
• publikacja autorstwa T. Maliszewskiego i M. Szymkowiaka „na stadionach piłkarskich”,
• dzieło St. Grzegorczyka zatytułowane „piłka nożna, 1919-1979, ludzie mecze drużyny”,
• książka Z. Dobrowolnego i J. Jelena „liga gra po czterdziestce, … i po pięćdziesiątce”, opublikowana przez Sport i Turystykę, (ISBN 83-217-2657-7),
• opracowanie „Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej reprezentacji narodowej w piłce nożnej – wczoraj i dziś. Sport i polityka na Górnym Śląsku w XX wieku”, wydane przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit, Gliwice-Opole w 2006 roku, (ISBN 83-60470-02-2),
• Fußball-Chronik, Fußball in Schlesien 1900/01-1932/33, które zawiera wyniki i tabele z najwyższych lig południowoniemieckiego związku piłkarskiego oraz związków regionalnych, wydane przez DSfFS e. V.,
• publikacja Paula Rothera „Chronik der Stadt Königshütte Oberschlesien” wydana przez Laumann Verlag Dülmen, (ISBN 3-87466-193-8),
• książka Thomasa Urbana „Czarny orzeł, biały orzeł: Piłkarze w trybach polityki”, opublikowana w 2012 roku, (ISBN 978-83-7164-727-7).

Te publikacje nie tylko dokumentują historię piłki nożnej, ale również ukazują jej związki z historią społeczną i polityczną, co czyni je niezwykle cennymi dla pasjonatów tego sportu.

---

Oceń: Antoni Janik

---